Αδένωμα υπόφυσης εγκεφάλου
Η υπόφυση είναι ένας αδένας που βρίσκεται στη βάση του εγκεφάλου, στο εφίππιο. Ο ρόλος της είναι σημαντικός για τη λειτουργία του σώματος, καθώς παράγει διάφορες ορμόνες και ρυθμίζει όλες τις ορμονικές διεργασίες στο σώμα, συμμετέχει στη σωματική ανάπτυξη και στο ισοζύγιο του προσλαμβανόμενου και αποβαλλόμενου νερού του σώματος μέσω ρύθμισης της διούρησης.
Το αδένωμα της υπόφυσης είναι ένας καλοήθης όγκος από κύτταρα της υπόφυσης, που μεγαλώνει αργά και μπορεί να διηθήσει τη βάση του κρανίου, να περιβρογχίσει τις έσω καρωτίδες και να πιέσει τα νεύρα που νευρώνουν τους μύες που κινούν τα μάτια, και τα ίδια τα οπτικά νεύρα που ευθύνονται για την όραση.
Το αδένωμα της υπόφυσης προκαλείται από την ανεξέλεγκτη ανάπτυξη κυττάρων της υπόφυσης, που μπορεί να διατηρούν τις λειτουργίες τους και να παράγουν ανεξέλεγκτες ποσότητες ορμονών, οπότε εκδηλώνονται με κάποιο ορμονικό σύνδρομο. Σε πολλές περιπτώσεις όμως τα κύτταρα αυτά έχουν χάσει την ικανότητα αυτή, ή παράγουν μη λειτουργικά ορμονικά μόρια και έτσι το αδένωμα είναι „μη λειτουργικό“ και προκαλεί μόνο πιεστικά φαινόμενα ανάλογα με το μέγεθός του στην παρακείμενη υπόφυση και τις γύρω ανατομικές δομές.
Τα αδενώματα υπόφυσης χωρίζονται λοιπόν ανάλογα με την παραγωγή ορμονών σε „λειτουργικά“ και „μη λειτουργικά“ και ανάλογα με το μέγεθός τους σε „μικροαδενώματα„ με μέγεθος <1 εκ. και „μακροαδενώματα“ με μέγεθος >1 εκ. Αν είναι >3εκ. λέγονται „γιγαντιαία αδενώματα“.
Διάγνωση για το αδένωμα υπόφυσης
Είτε ανακαλύπτεται τυχαία σε απεικονιστική εξέταση για άλλο λόγο όταν το μέγεθός του είναι μικρό και δεν έχει προκαλέσει κάποιο ορμονικό σύνδρομο.
Όταν ένα αδένωμα της υπόφυσης μεγαλώνει αργά, προκαλεί προοδευτικά συμπτώματα, λόγω της πίεσης στις γειτονικές δομές, όπως διαταραχές όρασης (θαμπή όραση, περιορισμός των οπτικών πεδίων), πονοκεφάλους, διπλωπία. Σπάνια, μπορεί να συμβεί μια αιφνίδια αιμορραγία ή ισχαιμία εντός του αδενώματος (αποπληξία) και να προκληθεί μια οξεία εικόνα με ξαφνικό, έντονο πονοκέφαλο, εμέτους, απώλεια όρασης ή διπλωπία και ακολούθως αδυναμία-καταβολή.
Συμπτώματα ανάλογα με την ορμονική διαταραχή που προκαλείται, περιλαμβάνουν:
- Έλλειψη εμμήνου ρήσεως ή ακανόνιστη περίοδο, ή εκροή γάλακτος από το στήθος, στις γυναίκες.
- Μειωμένη σεξουαλική επιθυμία ή πρόβλημα στυτικής λειτουργίας και στειρότητα στους άνδρες
- Ακρομεγαλία, δηλαδή τα χέρια, τα πόδια και η γνάθος, και τα εσωτερικά όργανα μεγαλώνουν περισσότερο από το κανονικό. Γιγαντισμό στα παιδιά με ταχύτατη ανάπτυξη, έναντι των συνομηλίκων.
- Σύνδρομο Cushing, που προκαλεί αύξηση βάρους, υψηλή αρτηριακή πίεση, οστεοπόρωση, διαβήτη και μυική αδυναμία.
- Υπερθυρεοειδισμό, ορμονική πάθηση που εκδηλώνεται με νευρικότητα, ταχυκαρδίες ή δυσανεξία στη ζέστη και εφίδρωση, εύκολη κούραση.
Η εξέταση των προβλημάτων αυτών ξεκινά με ορμονολογικό έλεγχο από Ενδοκρινολόγο, οφθαλμολογικό έλεγχο και με Μαγνητική εγκεφάλου.
Όταν το αδένωμα της υπόφυσης δεν προκαλεί συμπτώματα, παρακολουθείται διαγνωστικά. Εάν όμως μεγαλώσει και προκαλεί συμπτώματα, σε περιπτώσεις όπου ο τύπος του αδενώματος ενδείκνυται (αδενώματα που παράγουν προλακτίνη), χορηγείται ειδική φαρμακευτική αγωγή με καλά αποτελέσματα στην συρρίκνωση του όγκου.
Εάν κινδυνεύει η όραση από πίεση, απαιτείται άμεσα χειρουργείο για να αποφευχθεί η περαιτέρω επιδείνωση και ίσως να επιτευχθεί η βελτίωση της όρασης. Εάν το αδένωμα αιμορραγήσει, επίσης απαιτείται άμεσα χειρουργείο.
Χειρουργική αφαίρεση αδενώματος υπόφυσης
Σε μεγάλα αδενώματα, που δεν αντιμετωπίζονται φαρμακευτικά, η καλύτερη επιλογή είναι η χειρουργική αφαίρεση για να σταματήσουν τα ορμονικά και πιεστικά φαινόμενα.
Η σύγχρονη χειρουργική αντιμετώπιση περιλαμβάνει ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές της υπόφυσης και της βάσης κρανίου, μεταξύ των οποίων, σχεδόν πάντα, η διασφηνοειδική διαρρινική αδενωματεκτομή από τη μύτη χωρίς τομές, είτε με μικροσκόπιο ή ενδοσκοπικά, που διενεργεί ο έμπειρος στις παθήσεις βάσης κρανίου, Νευροχειρουργός.
Άλλες θεραπείες είναι η Ακτινοχειρουργική με υψηλές δόσεις ακτίνων Χ για τη συρρίκνωση του όγκου, ενώ η Ακτινοθεραπεία, συνιστάται μόνο εάν δεν μπορεί να γίνει χειρουργική επέμβαση.
Μετά την επέμβαση απαιτείται παρακολούθηση για να διαπιστωθεί ότι το αδένωμα δεν θα υποτροπιάσει και πιθανή θεραπεία με ορμόνες, για να ομαλοποιήσουν τα επίπεδα ορμονών στο σώμα τους.
Δείτε αναλυτικά:
Χειρουργικές Τεχνικές
"Επέστρεψα στην Ελλάδα για να προσφέρω με εμπειρία, υπηρεσίες προηγμένης, ελάχιστα επεμβατικής Νευροχειρουργικής. Μη διστάσετε να με συμβουλευτείτε για πρώτη ή και για δεύτερη γνώμη πριν το χειρουργείο"
Ν. Καραγεώργος, Νευροχειρουργός
