Μηνιγγίωμα εγκεφάλου
Τα μηνιγγιώματα είναι οι πιο συχνοί ενδοκρανιακοί όγκοι (αποτελούν το 14-19% αυτών), είναι στο 90% καλοήθεις και αναπτύσσονται από τις μήνιγγες, τα περιβλήματα δηλαδή τα οποία καλύπτουν τον ανθρώπινο εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό και συγκεκριμένα από την αραχνοειδή μήνιγγα. Είναι πιο συχνά στις γυναίκες.
Στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, αναπτύσσονται στην κυρτότητα του κρανίου κοντά στη μέση γραμμή και στην περιοχή μεταξύ μετωπιαίου και κροταφικού λοβού στη λεγόμενη σφηνοειδή ακρολοφία. Στο 8% των περιπτώσεων είναι πολλαπλά.
Περίπου 30% των μηνιγγιωμάτων παραμένουν σταθερά σε μέγεθος κατά την παρακολούθησή τους σε βάθος 3 ετών.
Η ιονίζουσα ακτινοβολία είναι ο μόνος αποδεδειγμένος εξωγενής παράγοντας κινδύνου για τη δημιουργία τους. Γενετικοί παράγοντες υπάρχουν στη νευροϊνωμάτωση τύπου 1 και 2.
Συμπτώματα του μηνιγγιώματος
Τα μηνιγγιώματα πιέζουν ευαίσθητες δομές του εγκεφάλου ή του νωτιαίου μυελού και μπορεί, όχι πάντα, να προκαλέσουν συμπτώματα, αναλόγως με το πού βρίσκεται το μηνιγγίωμα και ποιο είναι το μέγεθός του.
Τέτοια συμπτώματα είναι: Επιληπτικές κρίσεις, διαταραχές όρασης, όσφρησης, ακοής, απώλεια μνήμης, αδυναμία συγκέντρωσης, απάθεια, διαταραχές κινητικότητας ή αισθητικότητας των άκρων, προβλήματα στην ισορροπία και στο συντονισμό των κινήσεων, επίμονους πονοκεφάλους κυρίως το βράδυ ή το πρωί, ναυτία, εμέτους. Σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να παρεμποδιστεί η φυσιολογική ροή του εγκεφαλονωτιαίου υγρού, με αποτέλεσμα να εμφανίζεται υδροκεφαλία.
Διάγνωση του μηνιγγιώματος
Η διάγνωση τίθεται από τον Νευρολόγο που συνιστά αξονική και μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου. Εάν διαπιστωθεί όγκος, ο ασθενής απευθύνεται σε Νευροχειρουργό εξειδικευμένο στους όγκους εγκεφάλου και ειδικότερα στους όγκους βάσης κρανίου, με εμπειρία σε άκρως εξειδικευμένες σύγχρονες τεχνικές.
Ο έμπειρος Νευροχειρουργούργος μελετώντας τις απεικονιστικές εξετάσεις μπορεί σε πολύ μεγάλο βαθμό να διαπιστώσει εάν πρόκειται για καλόηθες μηνιγγίωμα ή υπάρχουν λόγοι που παραπέμπουν σε πιο επιθετική συμπεριφορά του όγκου. Μόνο η βιοψία όμως μπορεί να δώσει σαφώς τον τύπο του όγκου. Επίσης, μπορεί αναλόγως του σημείου που εντοπίζεται ο όγκος, να συστήσει και άλλες πιο εξειδικευμένες εξετάσεις.
Κατηγοριοποίηση μηνιγγιωμάτων
Τα μηνιγγιώματα κατατάσσονται σε τρείς κατηγορίες, ανάλογα με τους ιστολογικούς τους χαρακτήρες και την πιθανότητα να υποτροπιάσουν:
Βαθμού Ι (καλοήθη):
Πρόκειται συνήθως για βραδέως εξελισσόμενους όγκους. Αποτελούν το 70-80% των περιπτώσεων. Μερικές φορές είναι ασυμπτωματικά και δε χρήζουν αντιμετώπισης, πέρα από έναν τακτικό επανέλεγχο. Αν αφαιρεθούν ολικά, επανεμφανίζονται σε ποσοστό <9%.
Βαθμού ΙΙ (άτυπα):
Είναι το 20-30% περίπου των μηνιγγιωμάτων. Αναπτύσσονται πιο γρήγορα και έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να επανεμφανιστούν έως και 30% μετά από θεραπεία.
Βαθμού ΙΙΙ (αναπλαστικά ή κακοήθη):
Είναι σπάνιοι όγκοι, συχνά με επιθετική συμπεριφορά και είναι πολύ πιθανό να υποτροπιάσουν (50%), ακόμη και μετά από ολική αφαίρεση. Χρειάζονται συμπληρωματική ακτινοθεραπεία.
Χειρουργικές Τεχνικές
Χειρουργική επέμβαση μηνιγγιώματος
Υπάρχει πιθανότητα κατά τον απεικονιστικό έλεγχο να διαπιστωθούν δύο ή και περισσότερα μηνιγγιώματα. Κατά το χειρουργείο, αφαιρείται εκείνο που προκαλεί συμπτώματα ή και το δεύτερο εάν γειτνιάζει και εάν υπάρχουν άλλα, παρακολουθούνται.
Η χειρουργική επέμβαση είναι η θεραπεία εκλογής στις περισσότερες περιπτώσεις, ειδικά για ευμεγέθεις ή και συμπτωματικούς όγκους. Το θεραπευτικό πλάνο εξαρτάται όμως και από άλλους παράγοντες όπως το σημείο εντοπισμού, το μέγεθος, τα συμπτώματα, την ηλικία, την γενική κατάσταση του ασθενούς, κ.α.
Ο Νευροχειρουργός θα σταθμίζει τα οφέλη της θεραπείας και τις πιθανές επιπλοκές και μπορεί να συστήσει άλλες θεραπείες όπως ακτινοθεραπεία και ακτινοχειρουργική, ή μόνο παρακολούθηση για ένα χρονικό διάστημα. Εάν ο όγκος παραμένει σταθερός επί σειρά ετών τα μεσοδιαστήματα της παρακολούθησης επιμηκύνονται.
Το χειρουργείο γίνεται για την ολική αφαίρεση του μηνιγγιώματος που προσφέρει πολύ υψηλότερα ποσοστά ίασης. Ωστόσο, εάν ο όγκος είναι ιδιαίτερα εκτεταμένος ή αναπτύσσεται σε πολύ ευαίσθητες δομές του εγκεφάλου (π.χ είναι διάχυτο μέσα στο σηραγγώδη κόλπο), μπορεί η ολική αφαίρεση να μην είναι ασφαλής και να επιλεγεί η υφολική επέμβαση. Δηλαδή, να παραμείνει ένα μικρό τμήμα του όγκου, ώστε να αποφευχθούν οι επιπλοκές.
Η επέμβαση γίνεται υπό γενική αναισθησία, με σύγχρονες, ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές αν χρειάζεται και με την υποβοήθηση ενδοσκοπίου, ώστε με μικρές τομές, με ελάχιστο τραύμα για τους ιστούς, να αφαιρεθεί ολόκληρο το μηνιγγίωμα, παρότι σε κάθε ασθενή υπάρχουν ιδιαιτερότητες (μέγεθος και θέση όγκου, μαλακός, σκληρός, ή αιμορραγικός όγκος, κ.α.
Εάν επιτευχθεί η ολική αφαίρεση του όγκου, τότε η μετεγχειρητική πορεία στη συντριπτική πλειοψηφία των ασθενών είναι χωρίς συμπτώματα και ελεύθερη νόσου. Δεν αποκλείεται όμως και στην ολική αφαίρεση η επανεμφάνιση του μηνιγγιώματος, καθώς αυτή έχει σχέση και με τον ιστολογικό του τύπο. Στην υφολική αφαίρεση του όγκου η πιθανότητα επανεμφάνισης αυτονόητα αυξάνει.
Στις υποτροπές μηνιγγιωμάτων και σε όγκους που δεν δύνανται να χειρουργηθούν, εφαρμόζεται ως θεραπευτική προσέγγιση η ακτινοθεραπεία ή η ακτινοχειρουργική.
Όταν ο όγκος παρακολουθείται και δεν μεγαλώνει, σε ηλικιωμένους ασθενείς με σοβαρά συνοδά προβλήματα υγείας, το μηνιγγίωμα παρακολουθείται απεικονιστικά συνήθως σε σταθερά χρονικά διαστήματα ανά εξάμηνο ή χρόνο.
"Επέστρεψα στην Ελλάδα για να προσφέρω με εμπειρία, υπηρεσίες προηγμένης, ελάχιστα επεμβατικής Νευροχειρουργικής. Μη διστάσετε να με συμβουλευτείτε για πρώτη ή και για δεύτερη γνώμη πριν το χειρουργείο"
Ν. Καραγεώργος, Νευροχειρουργός
